Dem alyş ýollarynyň alty görnüşi

"COVID-19" diýlip atlandyrylýan Corona wirus keseli 2019, SARS-CoV-2 ýokançlygy sebäpli döreýän öýken keselini aňladýar.SARS-CoV-2, β jynsyna degişli koronawirusdyr.COVID-19 ýiti dem alyş ýokanç keseli bolup, ilata köplenç ýokaşýar.Häzirki wagtda ýokanç çeşmesi esasan SARS-CoV-2 ýokaşan hassalar bolup, asimptomatiki ýokaşan adamlar hem ýokanç çeşmesine öwrülip bilerler.Häzirki epidemiologiki gözlegiň esasynda inkubasiýa döwri 1-14 gün, esasan 3-7 gün.Gyzzyrma, gury üsgülewük we ýadawlyk esasy ýüze çykmalardyr.Birnäçe näsagda burun dykylmagy, burny akmak, bokurdak agyry, mialgiýa we içgeçme bardy.

Dümew, adatça "dümew" diýlip atlandyrylýan, dümew wirusy sebäpli döreýän ýiti dem alyş ýokanç keseli.Bu ýokançdyr.Esasan üsgülewük we asgyrmak arkaly geçýär.Adatça ýazda we gyşda ýüze çykýar.Dümew wiruslary A, IFV A, gripp B, IFV B we Gripp C, IFV C üç görnüşe bölünýär, bularyň hemmesi ýelmeşýän wirusa degişlidir, esasan A we B gripp wiruslary üçin adam keselini döredýär, bu bir hatar, segmentli RNK wirusy.Gripp A wirusy, bütin dünýäde mutasiýa we ýaýramaga ýykgyn edýän H1N1, H3N2 we beýleki görnüşleri öz içine alýan ýiti dem alyş ýokançlygydyr."Shift" grip A wirusynyň mutasiýa, täze wirusyň "kiçi görnüşi" ýüze çykmagyna sebäp bolýar.Gripp B wiruslary Yamagata we Wiktoriýa iki nesile bölünýär.Gripp B wirusy diňe antigeniki süýşmä eýe bolup, adam immunitet ulgamynyň gözegçiliginden we mutasiýa arkaly ýok edilmeginden gaçýar.Şeýle-de bolsa, B gripp wirusynyň ewolýusiýa tizligi adam dümewi wirusyndan has haýal.Gripp B wirusy adamyň dem alyş ýollaryna ýokaşmagyna we epidemiýalara sebäp bolup biler.

Adenowirus (AdV) süýdemdirijiler adenowirusyna degişlidir, bu bukjasyz iki hatar DNK wirusy.AG 7 subgenerasyna bölüp boljak azyndan 90 genotip tapyldy.AdV ýokançlygy pnewmoniýa, bronhit, sistit, göz konýunktiwiti, aşgazan-içege keselleri we ensefalit ýaly dürli kesellere sebäp bolup biler.Adenowirus pnewmoniýasy çagalarda jemgyýetde alnan pnewmoniýanyň has agyr görnüşlerinden biridir we jemgyýetde alnan pnewmoniýanyň takmynan 4% -10% -ini emele getirýär.

Mikoplazma pnewmoniýasy (MP) bakteriýalar bilen wirusyň arasynda ýerleşýän, öýjük gurluşy bolan, ýöne öýjük diwary bolmadyk iň kiçi prokaryotik mikroorganizmiň bir görnüşidir.Deputat esasan çagalarda we ýaşlarda adam dem alyş ýollarynyň ýokaşmagyna sebäp bolýar.Adamyň mikoplazma pnewmoniýasyna, çagalaryň dem alyş ýollaryna ýokaşmagyna we atipiki pnewmoniýa sebäp bolup biler.Kliniki ýüze çykmalar dürli-dürli bolup, köpüsi agyr üsgülewük, gyzzyrma, sowuklama, kelle agyry, bokurdak agyrylarydyr.Upperokarky dem alyş ýollarynyň ýokançlygy we bronhial pnewmoniýa iň ýygydyr.Käbir hassalar ýokarky dem alyş ýollaryndan ýokançlykdan pnewmoniýa çenli ösüp bilerler, agyr dem alyş kynçylyklary we ölüm bolup biler.

Dem alyş sintisial wirusy (RSV), paramiksowiridae maşgalasyna degişli RNK wirusydyr.Howa damjalary we ýakyn aragatnaşyk arkaly ýokaşýar we bäbeklerde aşaky dem alyş ýollarynyň ýokançlygynyň esasy patogenidir.RSV ýokaşan bäbeklerde çagalarda demgysma bilen baglanyşykly agyr bronhiolit (bronhiolit diýilýär) we pnewmoniýa bolup biler.Çagalarda ýokary gyzzyrma, rinit, faringit we laringit, soň bolsa bronhiolit we pnewmoniýa ýaly agyr alamatlar bar.Birnäçe näsag çaga otit serişdesi, pleýriz we miokardit we ş.m. bilen çylşyrymly bolup biler. Upperokarky dem alyş ýollarynyň ýokaşmagy ulularda we uly çagalarda ýokançlygyň esasy alamatydyr.